Nu ziekenhuizen moeite hebben om voldoende verpleegkundigen aan het bed te behouden, worden alternatieve zorgmodellen ingezet om continuïteit van zorg te waarborgen. Eén van die oplossingen is virtuele verpleging, waarbij verpleegkundigen via video en digitale communicatie op afstand patiënten monitoren, ondersteunen en zorgcoördinatie uitvoeren.
Een nieuwe studie van het Center for Health Outcomes and Policy Research (CHOPR) van Penn Nursing, gepubliceerd in JAMA Network Open, schetst echter een genuanceerd beeld van deze ontwikkeling. In een enquête onder 880 verpleegkundigen op de ziekenhuisvloer blijkt dat de implementatie van virtuele verpleging niet automatisch leidt tot werkdrukverlaging.
Gemengde ervaringen op de vloer
Meer dan de helft van de ondervraagde verpleegkundigen (57%) geeft aan dat virtuele verpleging hun werkdruk niet vermindert; een op de tien (10%) ervaart zelfs een toename. Wel zegt ruim de helft (53%) dat de samenwerking met virtuele verpleegkundigen de kwaliteit van zorg verbetert, al noemt slechts 11 procent die verbetering substantieel.
"Virtuele verpleging wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing voor personeelstekorten, maar dat herkennen de meeste verpleegkundigen niet in hun dagelijkse praktijk," aldus hoofdonderzoeker K. Jane Muir. Zij benadrukt dat er geen bewijs is dat virtuele verpleegkundigen een veilig alternatief vormen voor fysieke aanwezigheid aan het bed.
Voorzichtig implementeren
Volgens de onderzoekers ligt de sleutel in duidelijke afbakening van taken, voldoende verpleegkundige bezetting op locatie en robuuste implementatiestandaarden. Virtuele verpleging kan waardevol zijn voor specifieke activiteiten, zoals monitoring of documentatie, maar vervangt de fysieke zorgprofessional niet.
"De data laat een wisselend beeld zien," zegt mede-auteur Karen B. Lasater. "Ziekenhuizen moeten voorzichtig zijn zolang onduidelijk is onder welke voorwaarden virtuele verpleging daadwerkelijk veilig en effectief is." Tegelijkertijd is er volgens de onderzoekers één bevinding die onverminderd overeind blijft: een hogere verpleegkundige bezetting aan het bed levert consequent betere uitkomsten op, zowel voor patiënten als voor zorgprofessionals.
Beroep van de toekomst?
De conclusie van het Amerikaanse onderzoek mag zeker bijzonder genoemd worden. Enkele jaren geleden werd de ‘Virtuele verpleegkundige’ nog als een van dé beroepen van de toekomst gezien. Het Isala ziekenhuis experimenteerde er in 2023 al volop mee. Enkele verpleegkundigen werkten daar vanuit het Medisch Coördinatie Bureau (MCB) met digitale tools zoals de Thuismeten-app. Zij volgen onder meer CVA-patiënten op afstand, beoordelen thuismetingen zoals bloeddruk en zuurstofgehalte en beantwoorden vragen die via de app binnenkomen. Zo kunnen zij vroegtijdig signaleren wanneer het minder goed gaat en bepalen of alsnog een poliklinisch consult nodig is.
De inzet van virtuele verpleegkundigen bespaart fysieke afspraken, biedt patiënten continue ondersteuning en verbetert volgens betrokkenen de zorgkwaliteit. Daarnaast betekende deze rol bovendien een beter werkbare balans en de mogelijkheid om met een andere klinische blik en meer aandacht voor de patiënt te werken.
