Onderzoeker en neuropsycholoog Jackie Poos wil met het nieuwe ‘Digitale Dementie Lab’ van het Alzheimercentrum Erasmus MC de diagnose van dementie verbeteren en de zorg beter afstemmen op individuele behoeften. Door het gebruik van speciale apps en draagbare sensoren hoopt ze een gedetailleerder beeld te krijgen van het dagelijks leven van mensen met dementie en de ondersteuning die zij nodig hebben. Dementie leidt niet alleen tot cognitieve achteruitgang, maar ook tot gedrags- en emotionele problemen, die zorgverleners via tests en vragenlijsten volgen.
“Maar zo’n momentopname geeft geen inzicht in het dagelijks functioneren en welzijn van mensen met dementie en hun naasten. Hierdoor worden symptomen vaak niet goed en tijdig herkend’, vertelt Jackie Poos, onderzoeker en neuropsycholoog werkzaam bij het Alzheimercentrum van het Erasmus MC. Poos heeft als doel de diagnostiek en nazorg bij dementie te verbeteren. Dit doet ze door digitale, slimme hulpmiddelen te ontwikkelen en te onderzoeken die helpen bij het stellen van een juiste diagnose en die ondersteuning bieden aan mensen met dementie en hun familie in de periode daarna. Denk hierbij aan apps, wearables en virtual reality.
Vijf projecten
De onderzoekslijn die ze het ‘Digitale Dementie Lab’ noemt, bestaat uit vijf projecten:
1. Eyetracking onthult vroege signalen van achteruitgang
In het Erasmus MC wordt een groep mensen met een erfelijke aanleg voor frontotemporale dementie jarenlang gevolgd. Door subtiele veranderingen in oogbewegingen en visuele verwerking op te sporen, hopen onderzoekers vroege tekenen van cognitieve achteruitgang te herkennen.
2. Slim toetsenbord monitort concentratie via typgedrag
De Neurokeys-app analyseert hoe snel en nauwkeurig gebruikers typen, zonder de inhoud van berichten op te slaan. Afwijkingen in typepatronen kunnen wijzen op veranderingen in aandacht en concentratie, en worden ingezet om cognitieve achteruitgang vroegtijdig te detecteren.
3. App onderzoekt reacties op prikkels tijdens video’s
Met een speciale app
bekijken deelnemers korte video’s terwijl onverwachte prikkels, zoals piepjes, worden aangeboden. Afwijkende oogreacties kunnen nieuwe inzichten geven in hoe mensen met dementie prikkels verwerken.
4. Smartwatch volgt stemming en stress in het dagelijks leven
Twee weken lang dragen deelnemers een smartwatch die fysiologische signalen registreert, aangevuld met regelmatige vragen over hoe zij zich voelen. De data moeten leiden tot persoonlijk advies voor patiënten en mantelzorgers, bijvoorbeeld bij toenemende irritatie of spanning.
5. VR-spel brengt sociale gevoeligheid in kaart
Samen met de TU Delft ontwikkelde onderzoekers een VR-omgeving waarin deelnemers sociale situaties beoordelen. Het spel test of zij nog goed herkennen wat er misgaat in sociale interacties en hoe anderen zich voelen, vaardigheden die vaak afnemen bij frontotemporale dementie.
Deelnemers
Op de website van Amazing Erasmus MC is te lezen dat Annette Ossewaarde (62) de diagnose Alzheimer kreeg en samen met haar partner meedeed aan verschillende onderzoeken van het ‘Digitale Dementie Lab. “Ik vind het belangrijk voor de mensen die na mij komen”, vertelde ze tijdens een reportage van omroep Rijnmond. Bekijk de hele reportage via deze link op de website van RTV Rijnmond.
Volgens Poos bieden de projecten binnen het ‘Digitale Dementie Lab’ kansen om zorg veel beter af te stemmen op de individuele patiënt. De bestaande testen en vragenlijsten sluiten nu nauwelijks aan op de uiteenlopende behoeften van mensen met dementie. De nieuwe digitale hulpmiddelen zouden juist op het juiste moment gerichte ondersteuning kunnen bieden, al is daarvoor nog verder onderzoek nodig.
Digitale aanpak
Vorige maand schreven we nog over een internationaal onderzoeksteam dat een innovatieve digitale aanpak heeft ontwikkeld die dementie in een vroeg stadium kan herkennen door een korte zelf in te vullen vragenlijst te combineren met AI-analyse van elektronische patiëntendossiers. Op die manier kunnen subtiele medische en cognitieve signalen automatisch worden opgespoord zonder extra werk voor zorgverleners.
