De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft deze week een wereldwijd initiatief gelanceerd om traditionele geneeskunde naar het tijdperk van evidence-based medicine te brengen, aangedreven door AI, grensverleggende technologieën en strengere internationale regelgeving. Tijdens de twee top over Traditionele Geneeskunde in New Delhi onderzochten WHO-leiders, wetenschappers en beleidsmakers uit meer dan 100 landen hoe eeuwenoude geneeswijzen rigoureus kunnen worden gevalideerd, veilig kunnen worden geïntegreerd in de moderne zorg en kunnen worden opgeschaald door middel van digitale innovatie.
Traditionele geneeskunde (TG), die varieert van gecodificeerde praktijken zoals ayurveda (van het Indiase subcontinent) en Chinese geneeskunde tot lokale inheemse kennissystemen, blijft de belangrijkste bron van zorg voor 40 tot 90 procent van de bevolking in bijna 90 procent van de lidstaten van de WHO. Voor miljoenen mensen wereldwijd, met name waar de toegang tot essentiële diensten beperkt is, is het vaak de eerste en soms enige vorm van gezondheidszorg.
Toch blijft de wetenschappelijke onderbouwing ervan ongelijk. Veel remedies ontbreken een robuuste klinische validatie en de stijgende wereldwijde vraag heeft in sommige gevallen geleid tot onveilige praktijken, van ongereguleerde formuleringen tot handel in wilde dieren. Die kloof tussen wijdverbreid gebruik en beperkt bewijs is precies wat de WHO wil dichten.
Wetenschap ontmoet duizenden jaren aan kennis
“Traditionele geneeskunde is niet iets uit het verleden”, benadrukte WHO-directeur-generaal dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus. “Door de wijsheid van duizenden jaren te combineren met moderne wetenschap en technologie, van AI tot genomica, kunnen we veiligere, slimmere en duurzamere gezondheidsoplossingen ontwikkelen.”
De WHO ziet een unieke kans: meer dan de helft van de westerse geneesmiddelen is oorspronkelijk afkomstig van natuurlijke producten. Aspirine vindt zijn oorsprong in wilgenbast, chemotherapieën zijn afgeleid van de roze maagdenpalm uit Madagaskar en artemisinine, 's werelds meest effectieve antimalariamiddel, komt uit oude Chinese medische teksten. Nu kunnen grensverleggende technologieën het genereren van bewijs versnellen op een schaal die voorheen niet mogelijk was.
AI als katalysator voor wetenschappelijke validatie
Volgens WHO-hoofdwetenschapper dr. Sylvie Briand kan AI snel complexe kruidenverbindingen analyseren, interacties tussen geneesmiddelen modelleren en gunstige moleculaire structuren onderscheiden van schadelijke. “Kunstmatige intelligentie kan miljoenen verbindingen screenen, waardoor we de samenstelling van kruidenproducten beter begrijpen en de voordelen kunnen maximaliseren terwijl de nadelige effecten tot een minimum worden beperkt”, aldus Briand.
Geavanceerde neuroimaging laat nu zien hoe praktijken zoals meditatie en acupunctuur de hersennetwerken beïnvloeden, en biedt objectieve fysiologische markers als aanvulling op traditionele kennis.
Eerder deze maand publiceerde de WHO haar onlangs herbevestigde Global Strategy on Digital Health 2020–2027, waarin de WHO regeringen oproept om de nationale planning te versnellen, het bestuur te versterken en digitale oplossingen te integreren in veerkrachtige, rechtvaardige gezondheidszorgstelsels. Een verdere update, die de periode 2028-2033 bestrijkt, is al in voorbereiding.
Een wereldwijde bewijsinfrastructuur bouwen
Een van de belangrijkste aankondigingen van de top is de lancering van de Traditional Medicine Global Library, 's werelds grootste digitale opslagplaats van TM-onderzoek. Het platform bevat 1,6 miljoen wetenschappelijke documenten, variërend van klinische studies en regelgevende richtlijnen tot etnisch-medische documentatie. Het biedt ook gelijkwaardige toegang voor lage-inkomenslanden via het Research4Life-programma.
Deze bibliotheek is bedoeld om de onderzoekskloof te dichten: ondanks het belang van TM ontvangt het momenteel minder dan 1% van de wereldwijde financiering voor gezondheidsonderzoek.
Versterking van regelgeving en integratie
Met 4,6 miljard mensen die geen toegang hebben tot essentiële gezondheidsdiensten en 2 miljard mensen die in financiële moeilijkheden verkeren wanneer ze zorg zoeken, stelt de WHO dat de integratie van veilige, gevalideerde traditionele geneeskunde in nationale gezondheidszorgstelsels de toegang zou kunnen verbeteren, de kosten zou kunnen verlagen en de druk op overbelaste gezondheidszorgstelsels zou kunnen verlichten.
Integratie vereist echter:
- Robuuste regelgevingskaders voor veiligheid en kwaliteit
- Gestandaardiseerde wetenschappelijke validatie
- Respect voor biodiversiteit en inheemse rechten
- Ethische en rechtvaardige verdeling van voordelen
Nieuw bewijs suggereert dat goed geïntegreerde TM preventie kan ondersteunen, biomedische behandelingen kan aanvullen en oneigenlijk gebruik van antibiotica kan verminderen. Dit is essentieel in de strijd tegen antimicrobiële resistentie.
Oproep tot wereldwijde samenwerking
De WHO dringt er bij landen op aan om zich aan te sluiten bij een wereldwijd consortium om de uitvoering van de Global Traditional Medicine Strategy 2025 - 2034 te versnellen, die gericht is op bewijs, regelgeving, digitale innovatie en duurzame ontwikkeling. Tijdens de top worden nieuwe toezeggingen van regeringen en internationale organisaties verwacht.
Voor dr. Shyama Kuruvilla, interim-directeur van het Global Traditional Medicine Centre van de WHO, markeert de convergentie van AI, geavanceerde biologie en voorouderlijke kennis een keerpunt. “Het is grensverleggende wetenschap die ons in staat stelt het verleden en de toekomst met elkaar te verbinden”, zei ze. “Zo kan traditionele geneeskunde op grote schaal bijdragen aan de bloei van mensen en de planeet.”
Nu digitale gezondheidszorg, genomica en AI de wereldwijde zorg hervormingen, luidt het initiatief van de WHO een nieuw hoofdstuk in: een hoofdstuk waarin traditionele geneeskunde niet langer wordt gezien als een alternatief systeem, maar als een wetenschappelijk gevalideerde, ethisch gereguleerde en technologisch ondersteunde pijler van de wereldwijde gezondheidszorg.
