Een nieuwe AI-gedreven technologie voor het voorspellen van het risico op borstkanker heeft van de Amerikaanse FDA de 'Breakthrough Device'-status ontvangen. Deze software, genaamd Prognosia Breast, is ontwikkeld door onderzoekers van de Washington University School of Medicine in St. Louis en in licentie gegeven aan de spin-off Prognosia Inc. Het systeem is ontworpen om via mammografiebeelden het individuele vijfjarige risico van vrouwen op het ontwikkelen van borstkanker nauwkeurig te voorspellen.
De AI-technologie analyseert zowel traditionele 2D-mammogrammen als 3D-beelden uit digitale borsttomosynthese en genereert op basis daarvan een risicoscore. Wat de software bijzonder maakt, is dat zij uitsluitend gebruikmaakt van beelddata en leeftijdsinformatie. Volgens de ontwikkelaars is de voorspelling ruim twee keer nauwkeuriger dan conventionele risicotaxaties, die doorgaans gebaseerd zijn op vragenlijsten met demografische en familiaire gegevens.
Versnelde goedkeuringsprocedure
Door de toekenning van de 'Breakthrough Device'-status komt de technologie in aanmerking voor een versnelde goedkeuringsprocedure, waardoor de weg naar klinische toepassing wordt verkort. Deze status is voorbehouden aan innovatieve medische hulpmiddelen die een aanzienlijke impact kunnen hebben op de diagnose of behandeling van ernstige aandoeningen zoals borstkanker.
Het systeem werd getraind op tienduizenden historische mammogrammen van vrouwen die via het Siteman Cancer Center zijn gescreend. Sommige van deze vrouwen ontwikkelden later borstkanker, waardoor het systeem leerde welke vroege beeldkenmerken relevant zijn voor toekomstige ziekteontwikkeling. Dit maakt het mogelijk om subtiele afwijkingen te detecteren die zelfs voor ervaren radiologen moeilijk zichtbaar zijn.
Ondersteuning voor radiologen
Prognosia Breast is niet bedoeld als vervanging van de beoordeling door radiologen, maar als aanvulling op bestaande screeningprotocollen. De risicoscore kan clinici ondersteunen bij het identificeren van vrouwen die baat hebben bij aanvullende screening, zoals MRI, of preventieve medicamenteuze behandelingen, waaronder tamoxifen of endocriene therapie. Volgens de richtlijnen van onder andere de U.S. Preventive Services Task Force wordt een vijfjarig risico van 3 procent of hoger als verhoogd beschouwd.
Een belangrijk voordeel van het systeem is dat het gebruikmaakt van reeds beschikbare infrastructuur: mammografiecentra beschikken doorgaans al over de benodigde apparatuur en data. Daardoor is de drempel voor implementatie relatief laag. Volgens cijfers van de Centers for Disease Control and Prevention heeft meer dan driekwart van de vrouwen tussen 50 en 74 jaar in de afgelopen twee jaar een mammografie ondergaan, wat het bereik van de technologie aanzienlijk vergroot.
Eerdere diagnose en effectievere behandelmethoden
Ondanks brede screeninginspanningen wordt borstkanker in de VS bij een derde (34%) van de vrouwen pas in een gevorderd stadium gediagnosticeerd. Door risicoprofielen vijf jaar vooruit te voorspellen, kan deze technologie bijdragen aan eerdere opsporing en daarmee aan effectievere behandelmogelijkheden.
De technologie sluit bovendien aan bij de groeiende trend van gepersonaliseerde preventie. Vrouwen krijgen dankzij de risicoscore inzicht in hun individuele gezondheidsrisico’s, wat hen in staat stelt samen met zorgprofessionals gerichte keuzes te maken over hun preventieve traject.
Verdere validatie in klinische studie
De ontwikkelaars van Prognosia Breast zijn van plan om het systeem verder te valideren in een klinische studie bij het Siteman Cancer Center. Daarbij zal de risicoscore gecombineerd worden met standaardprocedures zoals borstdichtheidsmetingen. Patiënten met een verhoogd risico worden actief begeleid door borstgezondheidsspecialisten.
Volgens de betrokken onderzoekers is dit slechts het begin. Toekomstige versies van de software moeten ook meerdere jaargangen aan mammografieën kunnen analyseren, wat de voorspellende kracht verder zal vergroten.
Deze ontwikkeling illustreert de potentie van AI in de klinische praktijk: niet ter vervanging van menselijke expertise, maar als krachtig instrument voor nauwkeurigere en gepersonaliseerde risicotaxatie. De erkenning door de FDA markeert een belangrijke stap in de integratie van geavanceerde technologie in de preventieve borstkankerzorg.
