Slechts één van de top 10 slimme ziekenhuizen ter wereld is gevestigd in Europa: Charité – Universitätsmedizin Berlin. Charité stond afgelopen juli op de achtste plaats volgens Newsweek en Statista. Volgens Newsweek en Statista onderscheidt Charité zich door zijn ambitieuze digitale strategie. Om dit te bereiken, werkt het ziekenhuis aan de volledige gestructureerde digitalisering van alle medische dossiers, samen met de ontwikkeling van een uniform dataplatform. Het doel is ervoor te zorgen dat hoogwaardige, gestructureerde klinische data effectief kunnen worden gebruikt met algoritmen en AI-tools. In dit tweede deel van een interview met Dr. Peter Gocke, Hoofd Digitale Transformatie bij Charité – Universitätsmedizin Berlin, duiken we in hoe Charité de top 8-positie heeft bereikt.
Laten we eens kijken naar een andere nieuwe technologie: quantum. De Cleveland Clinic heeft al een quantumcomputer. Bent u jaloers op uw Amerikaanse collega's?
"Ik ben jaloers op hun algehele datakwaliteit. Zelfs als we hier dezelfde quantumcomputer hadden, zou die geen vergelijkbare resultaten opleveren, omdat onze data niet gestructureerd genoeg is. Het is alsof je me de Formule 1-auto van Max Verstappen geeft en ik ermee op gewone wegen zou rijden – ik zou nog geen ronde op de Nürburgring uitrijden (van de redactie: de Nürburgring is een circuit vlakbij Nürburg, 650 kilometer van Berlijn). Het probleem is niet de hardware; het zijn de data en de processen."
En wat als een bedrijf een quantumcomputer zou aanbieden?
"Ik zou vragen welke data er nodig is en wat het kost. Als ik de benodigde data niet heb, is het niet nuttig. Sommige sectoren hebben hun processen al afgestemd op hun datastromen. In ziekenhuizen moeten we daar nog komen. Er wordt vaak gezegd dat data de olie van onze tijd is. Tegenwoordig is het gebruik van ongestructureerde data net zoiets als fracking, ik bedoel: duur en inefficiënt."
Met zoveel nieuwe apps en beslissingsondersteunende tools die opkomen, hoe bepaal je welke je moet implementeren?
"Die beslissing ligt bij de gebruikers en artsen, omdat zij het beste weten of een tool helpt. Onze IT- en beheerteams gebruiken deze tools niet rechtstreeks. Wat we wel kunnen doen, is de technologie evalueren: is deze veilig, compatibel en voldoet deze aan de regelgeving voor gegevensbescherming?"
Wat zijn de huidige digitaliseringsprioriteiten van Charité?
"We vervangen ons volledige ziekenhuisinformatiesysteem omdat de huidige leverancier het niet meer ondersteunt. Dit is een enorme kans. We stappen over van systemen die gericht zijn op facturering naar modulaire, procesgerichte platforms. We investeren ook in de telematica-infrastructuur, die communicatie mogelijk maakt in de gefragmenteerde Duitse zorgsectoren, tussen ziekenhuizen, huisartsen en openbare gezondheidsdiensten. Voor het eerst zullen zelfs patiënten daar deel van uitmaken en eindelijk hun eigen digitale systeemtoegang hebben."
Wat werkte er niet goed in de vorige versie van het EPD?
"Het was meer ontworpen als een documentopslagsysteem. De toegang was moeilijk en patiënten moesten er actief om vragen (opt-in), wat niet werkt. Andere landen faalden hier ook in en zijn uiteindelijk overgestapt op een opt-outmodel. Bovendien werd er geen rekening gehouden met volledige digitale workflows. Om een patiënt op afstand te behandelen, heb ik naast het EPD extra tools nodig, zoals videoconsulten, e-recepten en een geverifieerde digitale identiteit."
Wat houdt uw rol als Hoofd Digitale Transformatie precies in?
“Het draait om interne consultancy en coördinatie. De IT-afdeling transformeert het ziekenhuis niet alleen. We coördineren tussen de directie, IT en de klinische afdelingen. Aanvankelijk moest IT alle digitale projecten alleen beheren. Dat werkte niet. Nu hebben we toegewijde projectmanagers en een centraal projectmanagementkantoor – een veel betere structuur. Daarnaast hadden we schaalbare trainingstools nodig om onze 20.000 medewerkers te ondersteunen, zoals digitale leerplatformen."
"We laten het ziekenhuis niet digitaliseren door de IT-afdeling. We stellen afdelingen in staat zichzelf te transformeren door de juiste voorwaarden te creëren: coördinatie, structuur en schaalbare tools.”
Is het goed of problematisch dat bedrijven als Apple en Samsung gezondheidsgegevens verzamelen via wearables en zo de rol aannemen van onzichtbare zorgverleners zonder enige verantwoording?
"Of het nu goed of slecht is, het gebeurt. De kernvraag is wat er met de data gebeurt: wie heeft er toegang toe? Wie mag ze gebruiken? Als we willen dat de gezondheidszorg verantwoordelijk is voor het welzijn van mensen, moet datagebruik daarop afgestemd zijn. Maar we zullen bedrijven er ook niet van weerhouden om gebruikers rechtstreeks inzichten te bieden. Mijn smartwatch helpt me mijn trainingsdoelen bij te houden, wat niemand anders doet. Toch vereist datagebruik, als het om gezondheid gaat, transparante doelbeperkingen.
De data van wearables zijn misschien niet medisch nauwkeurig, maar ze zijn uitstekend geschikt om trends te identificeren. En trends vormen het begin van vroege interventies."
Patiënten verzamelen inmiddels meer gegevens dan artsen. Moeten ziekenhuizen deze gegevens kunnen gebruiken om hun patiënten beter te begrijpen?
"Zeker - vooral in de geestelijke gezondheidszorg helpen telefoonsensoren al bij het detecteren van gedragsveranderingen. We beginnen medische apparaten naar patiënten thuis te sturen om hen in hun dagelijkse omgeving te monitoren. Gezondheid wordt niet gecreëerd in ziekenhuizen, maar bewaard in het leven van mensen."
Ook al zijn de meeste wearables geen medische apparaten?
"Sommige zijn verrassend goed. Zelfs sommige ECG's gemaakt door consumenten-apps worden door onze cardiologen als betrouwbaar beschouwd. Zelfs subjectieve gegevens, zoals door de patiënt gerapporteerde resultaten – zoals "hoe voelt u zich van 1 tot 5" – zijn nuttig, en wearables werken vaak op dat niveau."
En hoe zit het met de nieuwste AI-ontwikkelingen, zoals AI-agenten die workflows zoals pre-operatieve planning beheren?
"Dat is geen sciencefiction meer. Het gebeurt waar gestandaardiseerde interfaces bestaan. Als een agent bijvoorbeeld detecteert dat een patiënt over tien minuten klaar is voor een operatie en een transportmiddel boekt, is dat mogelijk. Maar we missen die interfaces nog steeds. Toch denk ik dat het binnenkort standaard zal worden."
Wat is zo interessant aan digitale transformatie?
"Ik denk dat het het groeiende publieke bewustzijn van de waarde van data is. Zelfs de beste data is nutteloos als ze achter slot en grendel blijven. Wat technologie betreft, is generatieve AI fascinerend, hoewel ik nog niet zeker weet of de resultaten het energieverbruik rechtvaardigen. Maar dat zou kunnen veranderen. Laten we eens kijken naar de eerste versies van elektrische auto's, die inefficiënt waren. Maar vandaag de dag zijn ze baanbrekend."
Wat is uw visie op Charité in 2030?
"In 2030 zie ik Charité niet alleen als een fysieke locatie, maar als een dienst die overal toegankelijk is. Je zou een Charité-account hebben waarmee je toegang hebt tot gezondheidszorg, waar je ook bent. Dat account zou wereldwijd het meest waardevolle zorgaccount kunnen worden."
Zoals een 'digitale deur' in de Mayo Clinic?
"Het is precies andersom. Het gaat niet om een digitale voordeur, maar om een altijd toegankelijke dienst als digitale metgezel voor gezondheidszorg, waar dan ook. Zolang ik mijn telefoon heb, kan ik zorg ontvangen."
Het eerste deel van het interview met Peter Gocke gemist? Lees het hier terug.
