Niet elke zorgvraag vraagt om medische zorg. Soms komen fysieke klachten voort uit psychosociale problematiek, zoals stress, eenzaamheid of armoede. Door die problemen bij de wortels aan te pakken in plaats van aan symptoombestrijding te doen, kunnen mensen beter geholpen worden en kan onnodige belasting van de zorgcapaciteit voorkomen worden. Maar daarvoor moet de hulpvraag natuurlijk wel elders opgevangen worden, bijvoorbeeld in het eigen netwerk of het sociale domein.
“De vraag van het moment is hoe we de zorg in de toekomst toegankelijk gaan houden”, vindt Marit Tanke, Directeur Corporate Strategy Office bij zorgverzekeraar Coöperatie VGZ. “We denken daardoor steeds meer na over wat zorg precies is, en welke zorg er wel en niet het beste vanuit de professionele omgeving geleverd moet worden.” De visie van VGZ is dat het oplossen van meer klachten buiten de zorg een belangrijk instrument is om in de toekomst te kunnen voldoen aan de zorgvraag.
Minder tijd
Op dit moment worden vragen opgelost vanuit de zorg, terwijl dat niet altijd de beste plek is voor het antwoord, legt Tanke in ICT&health 4 uit. “Dat is vervelend om meerdere redenen. Zorgverleners voeren taken uit waarvoor ze eigenlijk niet opgeleid zijn. Daardoor krijgt de zorgvrager niet per se het antwoord dat hem of haar het beste verder helpt. Ook heeft de zorgverlener minder tijd om andere dingen te doen die wél binnen de eigen expertise liggen.”
Iemand waarbij de zorgvragen voortkomen uit eenzaamheid, heeft bijvoorbeeld meer baat bij een oplossing die de eenzaamheid tegengaat vanuit de eigen buurt of het sociaal domein, dan bij een medische aanpak uit de zorg. Een sociale oplossing sluit logischerwijs beter aan bij een sociaal probleem, meent Tanke.
Groeiende bewustwording
“Gelukkig is hier steeds meer aandacht voor”, vervolgt Tanke. “De bewustwording omtrent het belang van informele zorg en het sociaal domein is enorm gegroeid. Tegelijkertijd is deze transitie ook moeilijk, omdat het een nieuwe manier van denken vergt. En we zullen samenwerkingen aan moeten gaan met een ander type partijen, zoals gemeenten.”
“Om die informele zorg en sociale steun te kunnen bieden, is wel een bepaalde mate van maatschappelijke verbinding nodig”, vult Charlotte Oldenburg aan, Strategisch Manager Regio en Netwerk bij zorgverzekeraar VGZ. “Daar werken we ook vanuit VGZ aan, samen met onder andere gemeenten en inwoners. Er zijn al veel mooie voorbeelden van initiatieven die tonen dat veel mensen zoeken naar en willen bijdragen aan maatschappelijke verbinding.”
Zo worden er in een aantal regio’s Voorzorgcirkels georganiseerd. Dit zijn groepen van circa tien tot twaalf mensen die op fiets- of loopafstand van elkaar wonen en elkaar ondersteunen bij hulpvragen, zoals voor elkaar koken, een kop koffie drinken of boodschappen doen. “Deze Voorzorgcirkels ontstaan op veel verschillende plekken – zoals Land van Cuijk, Eindhoven - en dat stimuleren wij, omdat er echt behoefte aan is.”
Eerlijk naar elkaar toe
Soms staat volgens Oldenburg iets ogenschijnlijk simpels als taalgebruik de samenwerking in de weg. “Het is cruciaal dat je eerlijk naar elkaar toe bent over wat je wel en niet kunt. Wees duidelijk over welke kwesties een dilemma vormen en stap daar niet zomaar overheen. Daarvoor moet je soms ook elkaars taal leren spreken. Want de taal die bij de gemeente gesproken wordt en het besluitvormingsproces kennen we vanuit de zorg soms helemaal niet. Zorgprofessionals hebben het bijvoorbeeld over patiënten, verzekeraars noemen het leden en gemeenten spreken over inwoners. Maar in feite hebben we het over dezelfde mensen.”
Lees het hele interview in ICT&health 4, die op 22 augustus verschijnt.
