Onderzoekers aan de University of British Columbia (UBC) hebben een innovatieve ‘dual-mode’ tracer ontwikkeld die prostaatkankerchirurgie naar een hoger niveau kan tillen. Deze nieuwe tracer combineert radioactieve beeldvorming (PET) met fluorescentiegeleide visualisatie, wat chirurgen niet alleen in staat stelt om tumoren te zien, maar ook letterlijk te ‘horen’ waar zich verdachte weefsels bevinden. De technologie belooft een meer gerichte en veilige aanpak bij het verwijderen van prostaattumoren, met minder impact op gezond omliggend weefsel.
De tracer is gebaseerd op één molecuul dat gelabeld is met fluor-18, een veelgebruikte PET-isotoop, en fluoresceïne, een kleurstof die in de geneeskunde bekend staat om zijn sterke visuele helderheid. Dit stelt chirurgen in staat om met één enkele injectie zowel PET-scans uit te voeren voor preoperatieve planning als tijdens de ingreep te navigeren met behulp van een geigerteller en visuele cues.
Voordelen voor precisiechirurgie
Volgens hoofdonderzoeker dr. David M. Perrin, chemicus aan UBC, biedt dit grote voordelen in de precisiechirurgie. “Onze tracer maakt het mogelijk om tumoren en uitzaaiingen met hoge resolutie in beeld te brengen én real-time op te sporen, zelfs wanneer ze niet direct zichtbaar zijn,” aldus Perrin.
De tracer richt zich op PSMA (prostaatspecifiek membraanantigeen), een eiwit dat sterk tot expressie komt op het oppervlak van prostaatkankercellen. Daardoor is het middel in staat om zich specifiek te binden aan kwaadaardig weefsel, waaronder lymfeklieren en metastasen. Het unieke karakter van deze aanpak is dat zowel optische als radiologische signalen worden benut, zonder de noodzaak voor gespecialiseerde apparatuur. “De toegankelijkheid van deze techniek maakt het ook bruikbaar voor kleinere zorginstellingen,” voegt radiochemicus Jerome Lozada toe, die de experimenten uitvoerde.
Succesvol getest op muizen
Het team testte de tracer succesvol op muizen met geïmplanteerde humane prostaatkankertumoren. De komende stappen zijn onder meer GMP-productie, toxiciteitsonderzoek en voorbereiding op klinische studies. De verwachting is dat deze dual-mode tracer niet alleen de nauwkeurigheid van lymfeklierverwijdering vergroot, maar ook het risico op positieve snijvlakken bij radicale prostatectomieën kan verminderen. Dit is een veelvoorkomend probleem bij de chirurgische behandeling van prostaatkanker.
Volgens externe experts, zoals prof. dr. Larry Goldenberg van het Vancouver Prostate Centre, biedt deze ontwikkeling een krachtig hulpmiddel om de balans te verbeteren tussen oncologische controle en het behoud van cruciale structuren zoals zenuwen en de blaas. Ook ziet men potentieel voor bredere toepassing bij andere vormen van kanker, zoals eierstok- of strottenhoofdkanker.
Daarmee betekent deze dual-mode tracer volgens de onderzoekers een veelbelovende stap richting meer gepersonaliseerde en minimaal invasieve kankerbehandeling, waarbij precisie het uitgangspunt is. De resultaten van de studie zijn onlangs gepubliceerd in advance in the Journal of Medical Chemistry.
Verbeteren prostaatkanker behandeling
In 2020 ontwikkelden UMCG-onderzoekers een innovatieve fluorescerende tracer die, in tegenstelling tot eerdere varianten, onafhankelijk van het tumortype actief wordt. Deze pH‑gevoelige tracer, genaamd ONM‑100, activeert zichzelf wanneer hij in het zuurstofarme (lage pH) microklimaat van diverse tumoren terechtkomt. Dankzij deze ‘one‑size‑fits‑all’-eigenschap is ONM‑100 breed inzetbaar in beeld‑geleide oncologische chirurgie en kan het binnenkort sneller geïmplementeerd worden in de praktijk.
Naast oplossingen en innovaties die de precisie van prostaatkankeroperaties verhogen, wordt ook voortdurend gewerkt aan de verbetering van bestralingsbehandelingen. Zo startte het de afgeling Radiotherapie van het Isala eerder dit jaar met de ingebruikname van een Elekta Evo CT-lineaire versneller. Deze innovatieve technologie biedt haarscherpe beeldvorming van tumoren, waardoor bestraling met ongekende precisie mogelijk wordt. Door toepassing van AI-technologie kunnen artsen en MBB’ers de tumor én het omliggende weefsel beter onderscheiden, wat leidt tot effectievere en patiëntgerichtere behandelingen.
